Realizacja programu szczepień

Szczepienia ochronne, które “zaliczyliśmy” w dzieciństwie, nie muszą chronić na całe życie. Niektóre warto powtórzyć, inne wymagają dawek przypominających. Warto o tym pamiętać, by uniknąć chorób, wobec których medycyna często bywa bezradna. Przeciwko jakim chorobom powinni zaszczepić się dorośli?

Pneumokoki

Przeciwko pneumokokom (wywołują zapalenie ucha, zapalenie gardła, zapalenie płuc, zapalenie oskrzeli) powinny zaszczepić się osoby z osłabionym układem odpornościowym, przewlekle chorzy, z usuniętą śledzioną, seniorzy, palacze.

Schemat: dorośli do 65. roku życia jedna dawka co 5 lat, osoby starsze – jedna dawka na całe życie.

Krztusiec

Przechorowanie ani szczepienie nie dają trwałej odporności na krztusiec. Przyjęcie 4 dawek w dzieciństwie uodpornia na 7-10 lat, a przechorowanie na krócej.

Dla kogo: Szczepienie zaleca się głównie kobietom planującym ciążę i osobom opiekującym się noworodkami i niemowlakami. Zaszczepienie opiekunów daje “efekt kokonu” chroniącego dzieci, które nie mają jeszcze zakończonych szczepień, łatwo ulegają zakażeniom i ciężej chorują.

Schemat: co 10 lat dawka przypominająca szczepionki skojarzonej przeciw tężcowi, błonicy i krztuścowi

Tężec i błonica

Błonica jest już w Polsce chorobą zapomnianą, ale tężcem zarazić się łatwo – wystarczy ukłucie lub drobne skaleczenie, gdy rana zostanie zabrudzona ziemią. Chorobę, często śmiertelną, wywołuje toksyna wytwarzana przez bakterie bytujące w ziemi i odchodach.

Dla kogo: Powinni szczepić się wszyscy, którzy nie byli zaszczepieni lub nie mają dokumentacji szczepień, głównie kobiety planujące ciążę (istnieje możliwość zarażenia dziecka w czasie przecinania pępowiny).

Schemat: trzy dawki w cyklu: miesiąc od pierwszej i 6-12 miesięcy od drugiej. Osoby, które mają za sobą pełen cykl szczepień, co 10 lat powinny przyjmować dawkę podtrzymującą (szczepionka dwu- lub trójskładnikowa).

WZW A i WZW B

Szczepienie przeciwko WZW A (żółtaczka pokarmowa) zaleca się osobom z zapaleniem wątroby typu B (żółtaczka wszczepienna) lub C (wzw typu C) – nałożenie się wirusów może spowodować zaostrzenie choroby – i odżywiającym się w przypadkowych miejscach, wyjeżdżającym do krajów o niedostatecznej higienie (zakażamy się drogą pokarmową).

Dla kogo: Przeciwko WZW B (zakażamy się przez krew i drogą płciową) powinny zaszczepić się wszystkie osoby nieobjęte szczepieniami obowiązkowymi, głównie przygotowujące się do zabiegów, operacji, ciężarne, seniorzy.

Osobom, które nie chorowały i nie były nigdy szczepione, zaleca się szczepionkę skojarzoną przeciw WZW A i WZW B.

Schemat: Szczepionka skojarzona – trzy dawki w odstępach miesiąc od pierwszej i 6 miesięcy od drugiej lub 7 dni od pierwszej, 21 dni od drugiej i po roku czwarta dawka (schemat przyśpieszony). Zakończony cykl szczepień chroni na całe życie. Identyczne schematy stosuje się w przypadku szczepienia przeciwko WZW B.

Szczepienie przeciw WZW A wymaga dwóch dawek w odstępie 6-12 miesięcy.

Odra, świnka, różyczka

Dziś stosuje się tylko szczepionkę skojarzoną przeciwko tym chorobom.

Dla kogo: Powinny zaszczepić się kobiety planujące ciążę, które nie chorowały i nie były szczepione na różyczkę, bo ta choroba odpowiada za wady rozwojowe, obumarcie płodu, poronienie (szczepienie należy rozpocząć przynajmniej 3 miesiące przed zajściem w ciążę), oraz mężczyźni, którzy nie byli szczepieni i nie chorowali na świnkę, gdyż może prowadzić do niepłodności mężczyzn.

Świnka oprócz jąder atakuje wszystkie narządy miąższowe (np. ślinianki, wątrobę, śledzionę, tarczycę) – im człowiek starszy, tym ciężej przechodzi chorobę.

Odra może skończyć się zapaleniem płuc, nawet mózgu. Dlatego szczepienie zaleca się wszystkim osobom z obniżoną odpornością.

Schemat: osoby, które nigdy nie były szczepione – dwie dawki w odstępie 6 tygodni, osoby, które w dzieciństwie przyjęły jedną dawkę – jedna dawka.

Ospa wietrzna

Ospa wietrzna to najczęściej występująca wśród dzieci choroba zakaźna może skończyć się zapaleniem opon mózgowych, mózgu i móżdżku z trwałymi uszkodzeniami (zaburzenie chodzenia, równowagi, widzenia). Jest bardzo niebezpieczna dla noworodków zakażonych przez łożysko.

Dla kogo: Szczepienie zaleca się osobom, które nie chorowały, głównie kobietom planującym dziecko (szczepienie należy zakończyć miesiąc przed zajściem w ciążę) oraz z obniżoną odpornością.

Schemat: 2 dawki w odstępie 4-6 tygodni.

Grypa

Grypa to choroba sezonowa, która z racji możliwych powikłań a także ze względu na możliwość wybuchu epidemii jest szczególnie niebezpieczna.

Dla kogo: Zaszczepić powinien się każdy, zwłaszcza osoby szczególnie narażone na zakażenie (nauczyciele, pracownicy ochrony zdrowia, sprzedawcy), kobiety planujące ciążę, bo choroba może spowodować poronienie lub obumarcie płodu (w ciąży najlepiej szczepić się w II i III trymestrze, ale w przypadku epidemii grypy szczepionkę podaje się niezależnie od tego, który to miesiąc), przewlekle chorzy, osoby po 55. roku życia, z obniżoną odpornością.

Schemat: przyjmuje się jedną dawkę, najlepiej przed rozpoczęciem sezonu na grypę. Szczepionka chroni po 7 dniach przez rok.

Kleszczowe zapalenie mózgu

Kleszczowe zapalenie mózgu wywołuje wirus znajdujący się w ślinie zakażonego kleszcza. Objawy (przypominają grypę) pojawiają się 7-14 dni po ukąszeniu. Z wiekiem rośnie ryzyko powikłań (niedowład, porażenie, depresja, nerwica), czasem dochodzi do trwałego uszkodzenia mózgu.

Dla kogo: Zaszczepić powinien się każdy, kto spędza czas na łonie natury (łąka, las, park), zwłaszcza w rejonach najbardziej “zakleszczonych” (w Polsce Warmia, Mazury, Podlasie).

Schemat: trzy dawki w odstępach 1-3 miesięcy od pierwszej i 5-12 miesięcy od drugiej; w cyklu przyśpieszonym drugą po 14 dniach od pierwszej, a trzecią po 5-12 miesiącach. Druga dawka uodparnia prawie w stu procentach, ale dopiero trzecia daje całkowitą pewność. Co 3 lata przyjmuje się dawkę przypominającą.